Regio Haspengouw-Maas vertoont een grote hoeveelheid materiële sporen van het verleden.

De mens woonde hier al sinds het Paleolithicum. Maar het is pas in het Neolithicum dat de landbouwerbevolking zich kwam vestigen op het rijke Haspengouwse platteland. Veel later kwamen de Kelten, de Romeinen en de Franken ; daarop de mannen van de Middeleeuwen enz. Allen lieten hun afdrukken na. Verschillende archeologische verenigingen uit de streek verrichtten er een zeer groot aantal opgravingen. Verzamelingen – zoals die van het klooster van de Collegiale van Amay, of van de Haspengouwse archeologie van Saint-Georges – bevinden zich in verschillende musea van de streek. Veel sites, die eerst werden opgegraven en waarvan alle gegevens werden geregistreerd, zijn nadien in hun originele staat hersteld. In feite vinden we hier vooral archeologische sites terug waar nog overblijfselen te zien zijn die niet in de ondergrond zitten, zoals aardstructuren : de tumuli en feodale heuvels.